Bu hepde watanymyzyň bir zady hakda gürleşeris - Hytaý Halk Respublikasy.

Hytaý Halk Respublikasy Aziýa yklymynyň gündogar böleginde, Pacificuwaş ummanyň günbatar böleginde ýerleşýär. 9,6 million inedördül kilometri tutýan giň ýer. Hytaý Fransiýanyň takmynan on ýedi esse, ähli ýewropalylardan 1 million inedördül kilometre, Okeaniýadan (Awstraliýa, Täze Zelandiýa we Pacificuwaş ummanyň adalary) 600 000 inedördül kilometre kiçidir. Territorer suwlary, ýörite ykdysady sebitler we kontinental ýalpaklyk ýaly goşmaça deňiz çäkleri 3 million inedördül kilometre barabar bolup, Hytaýyň umumy meýdanyny 13 million inedördül kilometre ýetirýär.

Günbatar Hytaýyň Gimalaý daglary köplenç dünýäniň üçegi diýilýär. Boýy 8,800 metrden gowrak bolan Komolangma dagy (Günbatara Ewerest dagy diýilýär) üçegiň iň beýik depesidir. Hytaý Pamir platosynyň iň günbatar nokadyndan Heilongjiang we Wusuli derýalarynyň goşulyşýan ýerine çenli gündogara 5200 kilometre çenli uzalyp gidýär.

Gündogar Hytaýyň ýaşaýjylary daň bilen salamlaşanda, Hytaýyň günbataryndaky adamlar ýene dört sagat garaňkylyk bilen ýüzbe-ýüz bolýarlar. Hytaýyň iň demirgazyk nokady Heilongjiang derýasynyň ortasynda, Heilongjiang welaýatynyň Mohe şäheriniň demirgazygynda ýerleşýär.

Iň günorta nokady, takmynan 5500 km uzaklykda, Nansha adasyndaky Zengmu'anşada ýerleşýär. Demirgazyk hytaýlylar henizem buz we gar dünýäsine girenlerinde, günortan güller eýýäm gülleýär. Bohai deňzi, Sary deňiz, Gündogar Hytaý deňzi we Günorta Hytaý deňzi Hytaý bilen gündogarda we günortada araçäkleşip, giň deňiz sebitini emele getirýär. Sary deňiz, Gündogar Hytaý deňzi we Günorta Hytaý deňzi Pacificuwaş ummany bilen gönüden-göni birleşýär, Liaodong bilen Şandong ýarym adasynyň iki “golunyň” arasynda ýerleşýän Bohai deňzi ada deňzini emele getirýär. Hytaýyň deňiz territoriýasy umumy meýdany 80 000 inedördül kilometre barabar 5400 adany öz içine alýar. Iň uly iki ada, Taýwan we Haýnan degişlilikde 36,000 inedördül kilometre we 34,000 inedördül kilometre barabardyr.

Demirgazykdan günorta Hytaýyň umman bogazlary Bohai, Taýwan, Başi we Kiongzhou bogazyndan durýar. Hytaýda 20,000 kilometr gury ýer serhedi we 18,000 kilometr kenar ýakasy bar. Hytaýyň serhedindäki islendik nokatdan ýola çykmak we başlangyç nokadyna doly zynjyr etmek, geçen aralyk ekwatorda obeer şaryny aýlanmaga deňdir.

?